پرسش :

بیماری رفلاکس یا برگشت ادرار از مثانه را توضیح بدهید . و راههای درمانی آنرا بفرمایید .

پاسخ :
پاسخ از آقای دکتر صلاح الدین دل شاد، فوق تخصص جراحی کودکان و نوزادان:
مکانیسم خلقت انسان بسیار پیچیده است . هر قسمتی ظرافتهای خاص خودش را در خلقت دارد . انسان وقتی فکر می کند که ادرار در کجا تشکیل شد و بعد به مثانه می ریزد چطور میشود که دیگر برنمی گردد ؟ این دریچه چه دریچه ای است که مانع از برگشت ادرار میشود ؟ اگر این دریچه نباشد چه مشکلاتی ایجاد می کند که بیمار باید اسیر بیمارستان ها باشد و در معرض انواع عفونت ها قرار می گیرد .ببینید که اینجا چه خلقت ظریفی است . من خیلی خلاصه توضیح می دهم . فرض کنید که این مثانه و این هم حالب است . حالب وقتی وارد مثانه میشود عمودی وارد نمیشود با بلکه با یک شیبی وارد میشود از زیر مخاط مثانه رد میشود بعدا یک دریچه روی آن باز میشود ، این مسیر حالب در زیر مخاط مثانه به اندازه ای باید باشدکه مانع برگشت ادرار به مثانه بشود . طول حالبی که زیر مخاط مثانه رد میشود تا دریچه ی حالب باز بشود باید 5 برابر قطر آن دریچه باشد . اگر این کمتر بشود درجاتی از برگشت پیدا میشود یعنی ناهنجاری اینجا است . حالا ممکن است که خیلی کم باشد به اندازه ی قطر حالب باشد که باعث رفلاکس یا برگشت ادرار به مثانه میشود . این برگشت ادرار از دوران جنینی قابل تشخیص است یعنی با این سونوگرافی که انجام می گیرد اگر دیدند که کلیه ها باد کرده ، یکی از شک ها رفلاکس است . لذا در دوران جنینی کاری نمی کنیم ، منتظر می شویم تا چه به دنیا بیاید وقتی بدنیا آمد بعد از حدود یک ماه سونوگرافی را تکرار می کنیم . در این فاصله ی زمانی مرتب آزمایش ادرار می دهیم . آزمایش ادرار صرفا جهت عفونت ادرار است . اگر عفونت بود درمان را شروع می کنیم . دوباره سونوگرافی را تکرار می کنیم . بعضی از وقت ها این رفلاکس خودبخود خوب میشود . 50 درصد رفلاکس هایی که در دوران جنینی دیده میشود خوب می شود زیرا مسیرتکامل عضله های حاله ادامه پیدا می کنید تا به تکامل نهایی خودش برسد که رفلاکس قطع می شود . اگر در آزمایش مشاهده شد رفلاکس ادرار ادامه دار است بعد از مثانه یک عکس رنگی گرفته میشود برای اینکه ببینیم این واقعیت دارد یا نه . پس برای تایید تشخیص و بعد اینکه ببینیم درجه ی آن چقدر است . چون درجات مختلفی هست . وقتی این تشخیص تایید شد ، باز درمان دارویی است و پیشگیری از عفونت است. در کنار این قضیه کلیه ها را هم بررسی می کنیم که آیا این رفلاکس به کلیه ها آسیب می رساند یا خیر . با رادیو ایزوتوپ یا اسکن رادیو ایزوتوپ که برای بیمار ضرری ندارد کلیه ها بررسی میشود . اگر دیدیم که رفلاکس دارد روی کلیه اثر می گذارد ما برای جراحی اقدام می کنیم .
www.ch3.ir